Sıfatlar - תארים

İbranice’de sıfatların kullanılışı Türkçe’de olduğundan çok farklıdır. Örneğin Türkçe’de “kırmızı elma”, “güzel kız”, “küçük çocuk” deriz. Ancak İbranice’de sıfatlar, cinsiyet ve sayılara bağlı olarak değişirler.

Örneğin İbranice’de “iyi öğrenci” derken “iyi” sıfatı 4 farklı şekilde kullanılır:

תלמיד טוב – talmid tov (tekil / maskülen)
תלמידה טובה – talmida tova (tekil / feminen)
תלמידים טובים - talmidim tovim (çoğul / maskülen)
תלמידות טובות – talmidot tovot (çoğul / feminen)

Dikkat edilmesi gereken önemli noktalardan biri de İbranice’de sıfatların her zaman isimden sonra gelmesidir.

הוא ילד טוב – hu yeled tov – o iyi çocuktur
היא ילדה נחמדה – hi yelda nehmada – o hoş kızdır
אתם ילדים יפים – atem yeladim yafim – siz güzel çocuklarsınız
הן ילדות גדולות – hen yeladot gdolot – onlar büyük kızlardır

Alıştırma:

Cümleleri aşağıdaki sıfatlardan uygun olanı seçerek tamamlayın.

הוא מורה .........................................................................
הן תלמידות ......................................................................
היא ילדה . ........................................................................
אנחנו מורים לא .................................................................
הם ילדים ..........................................................................
את תלמידה ........................................................................

חדשים, טובה, חדשות, טוב, גדולים, קטנה

İbranice’de sık kullanılan bazı sıfatlar şunlar:

טוב, טובה, טובים, טובות
tov, tova, tovim, tovot – iyi

קטן, קטנה, קטנים, קטנות
katan, katana, ktanim, ktanot – küçük

גדול, גדולה, גדולים, גדולות
gadol, gdola, gdolim, gdolot – büyük

קר, קרה, קרים, קרות
kar, kara, karim, karot – soğuk

חם, חמה, חמים, חמות
ham, hama, hamim, hamot – sıcak

חדש, חדשה, חדשים, חדשות
hadaş, hadaşa, hadaşim, hadaşot – yeni

יפה, יפה, יפים, יפות
yafe, yafa, yafim, yafot – güzel

חשוב, חשובה, חשובים, חשובות
haşuv, haşuva, haşuvim, haşuvot – önemli

נחמד, נחמדה, נחמדים, נחמדות
nehmad, nehmada, nehmadim, nehmadot – hoş

זקן, זקנה, זקנים, זקנות
zaken, zkena, zkenim, zkenot – yaşlı

צעיר, צעירה, צעירים, צעירות
tsair, tseira, tseirim, tseirot – genç

ישן, ישנה, ישנים, ישנות
yaşan, yaşana, yaşanim, yaşanot – eski

Alıştırma:

Aşağıdaki ifadeleri İbranice’ye çevirmeyi deneyin.

Yaşlı adam, hoş kız, sıcak kahve, genç kadınlar, güzel kızlar, küçük çocuklar, önemli kitap, yeni daire, eski kitaplar, soğuk kahve

Bazen bir sıfatın feminen ve tekil hali “ת#” takısı ile bitebilir. Örneğin;

מעניין, מעניינת, מעניינים, מעניינות
meanyen, meanyenet, meanyenim, meanyenot – ilginç

מיוחד, מיוחדת, מיוחדים, מיוחדות
meyuhad, meyuhedet, meyuhadim, meyuhadot – özel

Daha önce işaret sıfatlarını öğrenmiştik:

זה – ze – bu (maskülen)
זאת – zot – bu (feminen)
אלה – ele – bunlar

Örnekler:

זה יום טוב – ze yom tov – bu güzel bir gün
זאת דירה חדשה – zot dira hadaşa – bu yeni bir daire
אלה ילדים נחמדים – ele yeladim nehmadim – bunlar hoş çocuklar
אלה תלמידות צעירות – ele talmidot tseirot – bunlar genç öğrenciler

Alıştırma:

Cümleleri aşağıdaki sıfatlar arasından doğrusunu seçerek tamamlayın.

היא תלמידה .....................................................
הם מורים ........................................................
אנחנו לא ילדים ................................................
אלה דירות ......................................................
זה ילד ............................................................
הן ילדות ........................................................

חדשות, טובה, מעניינים, גדולים, יפות, נחמד

Bazı sıfat tamlamaları yukarıdaki kurallara uymazlar. Örneğin maskülen bir isim çoğul olurken feminen takı, feminen bir isim de çoğul olurken maskülen bir takı alabilir. Bu durumda sıfat değişmez. Örnek verecek olursak:

רחוב – rehov yani cadde kelimesi maskülen bir isimdir. Ancak çoğul olurken maskülen “ים” takısı yerine feminen “ות” takısı alır. Yani רחובות – rehovot olur. Ancak isimden sonra gelen sıfat yine maskülen formda kalır. Bu gibi isimler yukarıdaki kuralın dışında kalırlar.

Örnekler:

רחוב קטן \ רחובות קטנים
rehov katan / rehovot ktanim – küçük cadde / küçük caddeler

שם חדש \ שמות חדשים
şem hadaş / şemot hadaşim – yeni isim / yeni isimler

מילה טובה \ מילים טובות
mila tova / milim tovot – iyi söz / iyi sözler

אישה יפה \ נשים יפות
işa yafa / naşim yafot – güzel kadın / güzel kadınlar

Alıştırma:

Aşağıdaki cümleleri çoğul hale getirin.

רחוב חדש
שם מעניין
מילה טובה
אישה נחמדה

İşaret sıfatları

Kişi ve nesneleri belirten işaret sıfatları da dişi eril olarak ikiye olarak. Belirttikleri kelimenin dişi veya eril oluşuna göre farklı yazılırlar.

זאת - zot – bu (dişi)
זה – ze – bu (eril)
אלה - ele – bunlar (hem dişi hem eril için kullanılır)

İşaret sıfatları belirttikleri kelimeden önce gelirler. Aşağıdaki örnekleri inceleyelim:

זאת מרגרינה - zot margarina
זה איש - ze iş
זה דגל - ze degel
זה לחם – ze lehem
זה מים - ze mayim
זאת טלויזיה - zot televizya
זאת אמא - zot ima
זה משה - ze moşe
זאת וילה - zot vila
זה רדיו - ze radio
זה מלון - ze malon
זה וידאו - ze video
זה מיונז - ze mayonez
זה לימון - ze limon
זאת חלה - zot hala

זה מיץ וזאת גלידה - ze mits vezot glida
זה מורה וזאת תלמידה - ze more vezot talmida
אלה מורים ואלה מורות - ele morim ve’ele morot

Görüldüğü gibi kelimenin dişi veya eril olması durumuna göre, kelimenin başına gelen işaret sıfatı da dişi ve eril olarak değişiyor.

Şimdi de işaret sıfatları ve daha önce öğrendiğimiz soru kelimeleri ile basit soru cümleleri kurup bunları yanıtlayalım:

זה מורה - ze more
לא, זה לא מורה. זה תלמיד. – lo, ze lo more. ze talmid

זאת תלמידה - zot talmida
לא, זאת מורה. – lo, zot mora

זה הדגל של ישראל - ze hadegel şel israel
לא, זה הדגל של ירדן. – lo, ze hadegel şel yarden

מה זה - ma ze – bu ne (eril)
מה זאת - ma zot – bu ne (dişi)

מה זה - ma ze
זה וידאו - ze video
זאת טלויזיה - zot televizya

מה זה, מים - ma ze, mayim
לא, זה יין - lo, ze yayin

מה זה, לחם - ma ze, lehem
לא, זה לא לחם. זות חלה - lo, ze lo lehem. zot hala

מי זה - mi ze – bu kim (eril)
מי זאת - mi zot – bu kim (dişi)

מי זה - mi ze
זה דויד - ze david

מי זאת - mi zot
זאת המונליזה - zot hamonaliza

Alıştırma 3

Aşağıda verilen kelimelerle cümleleri tamamlayın…

מלון, מיונז, מורה, מנגו, רדיו, חלה.

לא, זאת לא טחינה, זה....................... (1
לא, זה לא תלמיד, זה......................... (2
לא, זה לא וידאו, זה........................... (3
לא, זה לא לחם, זאת........................... (4
לא, זה לא לימון, זה............................ (5
לא, זאת לא וילה, זה............................ (6